Trong bài đăng thú vị và hữu ích này, biên tập viên Bert Blocken nêu bật một số sai lầm chính mà các nhà nghiên cứu mới vào nghề mắc phải khi chuẩn bị và gửi bản thảo cho một tạp chí khoa học.
____________________________________________________________________________________________________________
Tại thời điểm số lượng bài báo được xuất bản ngày càng tăng, nhưng chất lượng trung bình của các ấn phẩm dường như đang giảm xuống, thì việc hướng dẫn các nhà nghiên cứu nghiệp dư về cách viết các bài báo ngày càng trở nên cấp thiết. Một số hướng dẫn và quy tắc đã được xuất bản trước đây. Tuy nhiên, bài viết này tiếp cận theo hướng ngược lại, bằng cách nêu ra 10 điều bạn chắc chắn KHÔNG nên làm. Tôi đã dựa trên kinh nghiệm của mình trong một số lĩnh vực khoa học / kỹ thuật cụ thể, nhưng một vài điều sau đây có thể vẫn đúng, bất kể lĩnh vực của bạn là gì.
Được chấp nhận hay bị từ chối còn tùy thuộc vào chất lượng bài báo của bạn? Những bài báo kém chất lượng, dù chỉ một, cũng có thể hủy hoại sự nghiệp của một nhà khoa học. Như người ta thường nói, "bạn chỉ có một cơ hội để tạo ấn tượng đầu tiên".
Nếu bạn gửi một bài báo thực sự thảm họa, nó có thể bị các biên tập viên hoặc người phản biện từ chối. Tuy nhiên, điều tồi tệ nhất có thể xảy ra là bài báo kém chất lượng của bạn vượt qua vòng phản biện. Trong trường hợp đó, khi bài báo được xuất bản, nó sẽ được hiển thị cho toàn thế giới xem miễn là hồ sơ điện tử còn tồn tại. Nếu bạn vẫn muốn nộp một bản thảo dở tệ, chỉ cần làm theo một hoặc nhiều mẹo dưới đây.
- Không tổng quan các tài liệu trước đây được xuất bản trong lĩnh vực của bạn
- Đạo văn
- Bỏ qua các thành phần chính của bài viết
- Không tôn trọng các nghiên cứu trước
- Đánh giá quá cao đóng góp của bạn
- Không rõ ràng và nhất quán
- Sử dụng trích dẫn sai
- Ưu tiên những nhận định chủ quan thay vì khách quan
- Không chú trọng ngữ pháp, chính tả, số liệu và bảng biểu
- Bỏ qua phản biện của người biên tập và các thẩm định viên
1. Không tổng quan các tài liệu trước đây được xuất bản trong lĩnh vực của bạn
Tổng quan tài liệu là điểm khởi đầu quan trọng, và tạo cơ sở vững chắc cho bất kì nghiên cứu nào. Tuy nhiên, nhiều nhà nghiên cứu bỏ qua giai đoạn này và kết quả là đề tài không có tính mới mà không nhận ra là nó đã được nghiên cứu trước đó. Điều này tạo ra sự lãng phí về thời gian và nguồn lực. Áp lực xuất bản không phải là lý do thích đáng cho một phần tổng quan tài liệu yếu kém. Trước khi xem xét đề tài nghiên cứu của mình, trước tiên các tác giả nên thu thập các tài liệu, đọc, và nghiên cứu về chúng. Đây là một quá trình mất nhiều tháng, nhiều năm. Một số người cho rằng không thể đọc tất cả những gì đã được xuất bản. Không đúng nếu bạn thu hẹp nó trong lĩnh vực nghiên cứu cụ thể của bạn và chắt lọc dựa trên tên bài báo và tóm tắt (Abstract). Đó là lý do tại lại có phần tóm tắt - để giúp bạn tiết kiệm thời gian.
2. Đạo văn
Đạo văn là vi phạm nghiêm trọng đạo đức xuất bản và trong một số trường hợp cũng có thể là vi phạm bản quyền. Hầu hết các nhà xuất bản học thuật đã thực hiện các quy trình phức tạp để phát hiện đạo văn, ví dụ như Kiểm tra sự giống nhau của tài liệu tham khảo (Crossref Similarity Check). Elsevier, chẳng hạn, sẽ xuất bản trực tuyến các bài báo đạo văn, nhưng đóng dấu trên mỗi trang là "Retracted" (“Đã rút lại”) bằng chữ đỏ lớn, kèm theo một thông báo đạo văn chính thức. Đạo văn, cho dù nhỏ đến đâu, và cho dù các tài liệu bị đạo văn cũ đến đâu, đều là một con đường rất hiệu quả để tự hủy hoại bản thân trong học thuật.
3. Bỏ qua các thành phần chính của bài viết
Tại sao nên xuất bản bài báo này? Nó mang lại những kiến thức mới nào cho cộng đồng học thuật? Phương pháp luận có chặt chẽ không? Kết quả có đáng tin cậy không? Các kết luận có hợp lý không? Đây là những câu hỏi mà người biên tập và người phản biện cần bài viết của bạn trả lời theo một trình tự hợp lý và cụ thể:
- Tóm tắt
- Xác định khoảng trống nghiên cứu
- Đặc tả tính mới / mục tiêu / phạm vi của công việc nghiên cứu hiện tại
- Phương pháp nghiên cứu
- Kết quả thu được
- Kết luận
Nếu các nhà nghiên cứu muốn có một bài viết dở tệ, chỉ cần bỏ qua bất kỳ phần nào trong số này, đặc biệt là phương pháp nghiên cứu để không ai có thể sao chép công trình nghiên cứu của bạn. Nếu bạn muốn khiến người đọc phải đau đầu, hãy thử trình bày theo một cấu trúc khác.
4. Không tôn trọng các nghiên cứu trước
Sự tôn trọng là điều quan trọng hàng đầu trong nghiên cứu khoa học và xuất bản học thuật. Rất ít khả năng bạn là người đầu tiên nghiên cứu một đề tài mà bạn tự hào gọi là lĩnh vực chuyên môn của mình. Nói chung, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện trước đó, được báo cáo cẩn thận trong các bài báo tạp chí, bài báo hội thảo. Bạn có thể không tôn trọng tác phẩm này theo nhiều cách khác nhau: thực hiện tổng quan tài liệu quá hạn chế trong đó bạn bỏ qua một phần hoặc tất cả các ấn phẩm trước đó, gán tác phẩm trước đó cho tác giả sai, đưa ra những tuyên bố bác bỏ về nghiên cứu của người khác, v.v. Bạn cũng có thể thể hiện sự thiếu tôn trọng bằng cách đánh giá quá cao tầm quan trọng hoặc tính mới của đóng góp của riêng bạn (xem mẹo tiếp theo). Những người phản biện có nhiều khả năng đánh giá bài viết của bạn có thể là tác giả của các nghiên cứu trước đây với đề tài tương tự. Không tôn trọng hoặc thậm chí xúc phạm họ có thể làm tăng cơ hội bị từ chối cho bài báo của bạn. Danh sách tài liệu tham khảo không đầy đủ cũng tương tự. Một số tác giả cho rằng việc trích dẫn tác phẩm của người khác làm giảm đi tính mới trong đóng góp của chính họ. Trái lại, tài liệu tham khảo chính xác là bằng chứng rằng tác giả biết về nghiên cứu trước đó và thực sự có khả năng xác định một đóng góp thực sự mới.
5. Đánh giá quá cao đóng góp của bạn
Điều làm nên một bài báo thực sự tệ là những tuyên bố bác bỏ về nghiên cứu trước đây của người khác, những lời tự chúc mừng không chính xác và không có căn cứ, thiếu sự tự phản biện - nói ngắn gọn là: thiếu khiêm tốn. Nói chung, việc xác định những khiếm khuyết trong nghiên cứu của người khác dễ dàng hơn nhiều so với nghiên cứu của chính bạn. Điều này không có nghĩa là nghiên cứu của bạn tốt hơn; nó chỉ có nghĩa là bạn cần phải tự phê bình những thiếu sót trong nghiên cứu của mình và báo cáo chính xác những thiếu sót này trong bài báo. Điều đó cũng có nghĩa là bạn cần đồng tác giả và / hoặc người phản biện chỉ ra những thiếu sót mà bạn không phát hiện ra. Và bạn nên biết ơn vì điều đó. Rốt cuộc, ấn phẩm của bạn, bất kể lĩnh vực hay chủ đề nghiên cứu, tốt nhất là một mắt xích rất nhỏ trong chuỗi dài của sự tiến bộ kiến thức trong một lĩnh vực nhỏ của khoa học.
6. Không rõ ràng và nhất quán
Cố gắng làm cho người đọc không hiểu những gì bạn đang truyền đạt bằng sự mơ hồ trong câu từ. Nếu bạn không định nghĩa rõ ràng trước khi sử dụng, nó sẽ hoàn toàn khiến người đọc hiểu nhầm. Một cách khác là sự không nhất quán trong thuật ngữ - sử dụng các thuật ngữ khác nhau cho cùng một đối tượng, ví dụ: tòa nhà, công trình xây dựng, chướng ngại vật và cơ quan vô tội vạ cho một và cùng một đối tượng nghiên cứu. Đúng vậy, ở trường trung học, có lẽ bạn đã được dạy tránh lặp lại những từ giống nhau và sử dụng các phép so sánh và ẩn dụ, v.v. Hãy quên điều đó đi. Một bài báo khoa học không phải là một cuốn tiểu thuyết. Người đọc không thể đọc được suy nghĩ của bạn; họ chỉ có thể đọc bài viết của bạn.
7. Sử dụng trích dẫn sai
Trừ khi có quy định rõ ràng khác (ví dụ: nêu giả thuyết nghiên cứu), mọi nhận định trong một bài báo khoa học phải được sao lưu ngay lập tức bằng một tham chiếu thích hợp (đến công trình trước đây của người khác hoặc của chính bạn). Ví dụ: “Nó đã được chỉ ra rằng độ lệch giữa loại mô phỏng số này và các phép đo tương ứng luôn dưới 10% (Tác giả 2016)”. Nếu không thêm tham chiếu ở cuối câu này, bạn đề nghị rằng tuyên bố này là kết quả từ nghiên cứu của bạn được báo cáo trong cùng một bài báo. Nếu không, bạn cần phải thêm tài liệu tham khảo. Thêm tài liệu tham khảo khi không cần thiết và - thậm chí tệ hơn - không thêm tài liệu tham khảo khi cần thiết sẽ dẫn đến nhầm lẫn và hiểu sai các nhận định của bạn.
8. Ưu tiên những nhận định chủ quan thay vì khách quan
Các nhận định trong một bài báo khoa học nhằm mục đích truyền đạt kiến thức và thông tin. Tuy nhiên, bạn có thể thích những nhận định chủ quan thể hiện ý kiến cá nhân, liên quan đến cảm xúc, v.v. Nếu cá nhân bạn thấy rằng độ lệch 20% giữa kết quả từ thử nghiệm mới của bạn và kết quả của thử nghiệm trước đó là thỏa đáng, bạn có thể chuyển cảm giác hạnh phúc đó cho độc giả của mình, bằng cách thay thế "độ lệch là 20%" bằng "một thỏa thuận rất tốt đã đạt được". Đưa ra những nhận định chủ quan này không chỉ không chính xác và không phù hợp mà còn dẫn đến bất đồng với những người phản biện và độc giả.
9. Không chú trọng ngữ pháp, chính tả, số liệu và bảng biểu
Như vậy, nghiên cứu đã hoàn thành và bây giờ bạn cần viết nó ra và tạo ra các số liệu. Bạn đã nỗ lực rất nhiều, tại sao lại dành thời gian tập trung vào việc sử dụng đúng ngữ pháp và chính tả? Người đánh giá hoặc người sắp chữ sẽ sửa điều đó, phải không? Chú thích, tên trục, đơn vị ... người đọc có thể tự hiểu, phải không? Không. Đầu tiên, việc gửi một bài báo cẩu thả vào hộp thư của biên tập viên và hội đồng phản biện là một biểu hiện của sự thiếu tôn trọng, đặc biệt là đối với công việc tự nguyện của người phản biện. Thời gian của họ cũng quý giá, và họ không phải là người kiểm tra chính tả của bạn. Thứ hai, người ta thường cho rằng một tác giả không quan tâm đến ngữ pháp, chính tả và những thứ tương tự, cũng không nghiêm túc trong nghiên cứu của mình. Cách nhanh nhất để đánh mất niềm tin của người biên tập, hội đồng phản biện và độc giả vào tác phẩm của bạn là làm theo mẹo này.
10. Bỏ qua phản biện của người biên tập và các thẩm định viên
Cuối cùng, dù có hoặc không có các mẹo nêu trên, bạn có thể đạt đến giai đoạn mà người biên tập và người thẩm định quyết định bài viết của bạn có tiềm năng và bạn nhận được phản hồi từ họ. Đôi khi, những nhận xét này được dán nhãn là bắt buộc. Tuy nhiên, những gì bạn làm với chúng là tùy thuộc vào bạn. Mặc dù không có gì sai với một phần phản biện, bạn cũng có thể cố kích động biên tập viên và người thẩm định bằng cách loại bỏ những phản biện quan trọng và hợp lệ một cách thiếu tôn trọng. Ít nghiêm trọng hơn, nhưng không kém phần bất lợi cho bài viết của bạn, là phản hồi cho các nhận xét trong thư gửi, nhưng không đưa phản hồi này vào văn bản. Biên tập viên và người phản biện đại diện cho độc giả tương lai của bạn và họ nêu ra những điểm này là có lý do. Bạn sẽ là người khôn ngoan nếu lắng nghe ý kiến của họ.
P/S: Nguồn 10 tips for writing a truly terrible journal article" - Elsevie
___________________
Mọi thắc mắc xin liên hệ:
CLB SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC VÀ KHỞI NGHIỆP - SREC
➤Facebook: SREC - CLB Sinh Viên Nghiên Cứu Khoa Học & Khởi Nghiệp
➤Website: https://srec.edu.vn/
➤Email: srec.tmu@gmail.com
➤Hotline: 09045649861